Сітуха, У. М. Землякі : паэма / Уладзімір Сітуха. – Брэст : Альтэрнатіва, 2008. – 192 с.
Гл. на с. 112-121 – М. Кузьміч.
Землякі
…
Размова з Кузмічом
VII
Мы планавалі многа раз,
Сустрэчы выспела патрэба:
«То ж — землякі: яднае нас
Адна Зямля. Вада. I Неба».
Прыйшоў, гляджу.I ён глядзіць.
Не прычынілі нават дзверы.
Злучае душы праўды ніць
Накалу моцнага і Веры.
— Я пра цябе начуты шмат,
Гавораць добра ў Беларусі…
-1 я табой, зямеля, рад.
Узважыць нават не бяруся…
Аб Веры сталі разважаць.
Хвалілі шчыра ФІЛАРЭТА:
Малітвай можна боль суняць,
Як мастака, так і паэта.
Царкоўны чысціць душы Звон –
Крыж-накрыж самі мкнуцца рукі
I ўжо прыкмечана спакон:
Заўжды ў Царкве слабеюць мукі.
Нам ратавацца — Крыж і Храм,
У Веры трэба жыць і ладзе:
Заўжды падмога прыйдзе там.
Анёлам светлым побач сядзе.
— «Аб Веры, Вернасці…» чытаў,
Такая кніжка вельмі трэба.
Паможа многім — час настаў
Прымервацца да Неба…
— Пра твой, давай, Кузміч, уздым,
Калі прыйшоў, судачыць будзем;
Цябе, я чуў, цяпер святым
Завуць паўсюдна нашы людзі.
Табой ад сэрца ганарусь.
I днём. I ў ноч, калі не спіцца:
Свой край праславіў. Беларусь,
Ну, як такім не ганарыцца?!
Я кожны раз, як міма мчу,
Збаўляю ход, каб не прахлопаць:
Сваімі нечага лічу –
I Вульку Вашу, і Антопаль…
Табой на восьмы толькі год
Было вучылішча узята,
Патомак Глебава памог –
Прыйшло, прыйшло нарэшце свята.
А мо, і лепш: пазнаў цану,
Прадбаў сабе кавалак хлеба.
Тваю настойлівасць цаню:
Да мэты рухаць — талент трэба.
Нікіфар-дзед, калі журыў,
Каб не бурчалі надта людзі:
«Ну натварыў, хлапчына. Натварыў,
А майстар добры з Колі будзе.
Тады й аддасць ён Вам даўгі
(Мы, Кузмічы, усе такія).
Сварыцца ж сёння не з рукі –
Вузлы завяжуцца тугія.
Ты на матулю Колі глянь –
Хто гэтак сцены размалюе?
Антопаль, Вулька, Таракань…
Няма яе — народ сумуе.
А бацька быў яго які?!
Ды захацеў пабачыць свету…
У край, для сэрца дарагі,
З дзятвой вярнулася кабета.
Хто хлеба даў. Хто бульбы кош.
Усім сялом чынілі хату.
Свая ўкусіла хлопца вош –
Таму і лоўкі, і заўзяты.
Я бачу, цягне Колю даль,
Ён сам свае адчыніць дзверы…”
Нікіфар добры быў каваль.
Народ дзядулі моцна верыў.
I час падцвердзіў: не падвёў
Мікола дзеда. I суседзяў.
Мастак: бунтуе сэрца кроў –
Такіх яшчэ наш край не ведаў.
Яго палоніла Царква,
Журба — пра зніклыя святыні.
У сне аднойчы нездарма
Пабачыў крыж ён Еўфрасінні.
— Настаў твой час, Кузміч. Твары,
Народам будзеш не забыты,
Праблемы будуць, гавары, —
Наказ такі МІТРАПАЛІТА.
Стараўся сам, як толькі мог –
Паўзком. Прыгнуўшыся. Прылёгшы.
Яшчэ б па пары рук і ног,
I атрымалася б бы ў Богшы.
Але ж тут справа ў галаве,
Бо нат камп’ютэры не бралі,
Ніхто з вучоных не пайме
Перагародчатай эмалі.
А без яе рабоце ўсёй – хана
(Другая ноч, а сон не морыць).
Разгадкі гэтай ў тым цана:
Святыня стане жыватворыць.
Не толькі душы шчырых палачан.
Хаця рэліквія — іх Слава.
Народ дабрэнны. Светлы. Чулы там,
Ды след гісторыі крывавы.
I вось усіх памкненняў плён –
Дзівосны момант азарэння:
Міколе сніцца вешчы сон –
Як ажывіць сваё тварэнне.
Ён падхапіўся. Да — Крыжа.
Пайшло… Уздрыганула векі…
Плыла шчаслівая сляза
Ўжо незямнога ЧАЛАВЕКА…
Бо толькі чыстая душа
Святой Царкве магла даць славу.
Маліўся доўга ён спярша,
Каб атрымаць такое права.
Нятхнялі Богша, Фабержэ
I Бласлаўленне Філарэта.
I ён у прыцемках дужэў,
Надзеяй іхняю сагрэты.
Былі Іспанія, Парыж –
З карцінамі ён дзе не лётаў?!
Ды Еўфрасінні нашай КРЫЖ –
Найдаражэйшая работа.
Святая з Небам сёння ніць
Ад той пары — усіх яднае:
Са светлай Верай заручыць
Ён змог людзей такога Краю.
Ён — наш. Адсюль яго выток!
Зямля, відаць, у нас — святая!
Царкоўнай радасці глыток
Нібы надзею я прымаю…
…
Уладзімір Сітуха